Wat is een coronavirus?

Coronavirussen vormen een grote familie van virussen die bij dieren of mensen ziektes kunnen veroorzaken. Bij mensen is bekend dat verschillende coronavirussen luchtweginfecties veroorzaken, variërend van verkoudheid tot ernstigere ziekten zoals het Midden-Oosten Respiratoir Syndroom (MERS) en het Ernstig Acuut Ademhalingssyndroom (SARS). Het meest recent ontdekte coronavirus is dus nu de coronavirusziekte COVID-19.

Covid-19

COVID-19 is de infectieziekte die wordt veroorzaakt door het meest recent ontdekte coronavirus. Dit nieuwe virus en deze ziekte waren onbekend voordat de uitbraak in december 2019 in Wuhan, China, begon.

Verspreiding

Mensen kunnen COVID-19 vangen van anderen die het virus hebben. De ziekte kan zich van persoon tot persoon verspreiden via kleine druppeltjes uit de neus of mond die worden verspreid wanneer een persoon met COVID-19 hoest of uitademt. 

Deze druppels landen op voorwerpen en oppervlakken rond de persoon. Andere mensen vangen COVID-19 op door deze objecten of oppervlakken aan te raken en vervolgens hun ogen, neus of mond aan te raken. 

Mensen kunnen COVID-19 ook vangen als ze druppeltjes inademen van een persoon met COVID-19 die hoest of druppeltjes uitademt. Daarom is het belangrijk om meer dan 1 meter (3 voet) verwijderd te blijven van een ziek persoon.

Verspreiding nieuw coronavirus (COVID-19)

De Johns Hopkins Universiteit houdt een kaart bij met realtime data over het aantal gediagnosticeerde patiënten met het nieuwe coronavirus, het aantal overleden patiënten en het aantal patiënten dat gezond verklaard is. De aantallen zijn gebaseerd op onder andere de informatie van Wereldgezondheidsorganisatie WHO en ECDC European Centre for Disease Prevention and Control . Er kunnen kleine verschillen zitten in de daadwerkelijke aantallen. Voor de laatste bevestigde aantallen verwijzen we naar de websites van de WHO en ECDC.

Bron: Johns Hopkins University. Originele kaart

Uitbraak

COVID-19 is een nieuwe stam van het coronavirus die nog niet eerder bij de mens is vastgesteld. De uitbraak is begonnen in de Chinese stad Wuhan, hoofdstad van de provincie Hubei. Initieel leek de uitbraak gelinkt aan South China Seafood City.

Op deze markt worden zeevruchten, kippen, vleermuizen, marmotten en andere wilde dieren verkocht, wat erop wijst dat het virus waarschijnlijk van een dierlijke bron afkomstig is. Het virus is van mens tot mens overdraagbaar en heeft zich ondertussen ook verspreid in andere landen.

Vleermuizen

We zijn op onze planeet met ruim 7 miljard mensen. We gaan op plekken wonen waar mensen nooit geleefd hebben en komen meer en meer in contact met dieren en hun ziekteverwekkers in die gebieden. De wisselwerking tussen mensen en dieren verandert. Vleermuizen lagen aan de basis van de verspreiding van COVID-19.

"Er zijn 1.300 soorten vleermuizen, dat is ongeveer 1/5 van het aantal zoogdieren. Dat gaat over miljarden dieren die vol virussen zitten", legt Dirk draulans uit in Terzake. Voor vleermuizen zijn die virussen geen bedreiging. "Die dieren hebben een hoge tolerantie, soms gaan ze in een soort van wapenwedloop met een virus: Een virus wordt krachtig, de vleermuis vindt daar een weerstand tegen, het virus wordt weer krachtiger, de weerstand van de vleermuis wordt weer beter, enz. 

Als het virus dan een sprong maakt naar een andere gastheer die de weerstand niét heeft, dan zit je ongelooflijk in de problemen. Dat gebeurde met ebola bijvoorbeeld."

"Vele reacties in een lichaam zijn het gevolg van de weerstand die in overdrive gaat. Vleermuizen leggen in eerste instantie hun weerstand stiller. Ze gaan niet zo in overdrive. Dat is ook de reden waarom vleermuizen relatief oud worden. Als vleermuizen moeten reageren, reageren ze efficiënt.

Er zitten honderden coronavirussen in vleermuizen te wachten, eentje is potentieel gevaarlijk. Maar panikeer nu niet als je een vleermuis ziet", duidt Draulans. Het virus maakt sneller de sprong als de vleermuizen zich in stresssituaties bevinden.

Daarin treedt viroloog Marc Van Ranst hem bij. "Geen enkel virus wil de gastheer doden, dat is dom. Succesvolle virussen zijn oude virussen die geleerd hebben om goed overeen te komen met de gastheer: met niet te veel symptomen, maar wel overdraagbaar." Covid-19 overleeft bijvoorbeeld lang op gladde oppervlakken om zo overgedragen te kunnen worden.

Enkele vragen beantwoordt:

Hoe snel kun je genezen na een besmetting?

Dit is afhankelijk van de ernst van de klachten. Mensen met milde klachten genezen sneller (na een paar dagen). Mensen die in het ziekenhuis zijn opgenomen, hebben over het algemeen meer tijd nodig om herstellen (soms weken).

Wanneer komt er een vaccinatie tegen het nieuwe coronavirus / COVID-19?

Dat valt niet te zeggen. Er wordt hard gewerkt aan een vaccin tegen het nieuwe coronavirus, in laboratoria in verschillende landen. Toch zal het nog lang duren voordat het vaccin beschikbaar komt, dat zal zeker de komende maanden nog niet beschikbaar zijn. Als er eenmaal een middel is, moet nog getest worden of het geen bijwerkingen veroorzaakt.

Kan iemand die het coronavirus heeft gehad, nog andere mensen besmetten?

Nee. Als je je beter voelt en 24 uur geen gezondheidsklachten meer hebt gehad, ben je genezen. Je draagt het virus dan niet meer bij je.

Je kunt andere mensen dan niet meer besmetten.

Kan het virus veranderen?

Veel virussen kunnen in de loop van de tijd veranderen. Zeker bij virussen die nog maar kort vanuit dieren naar mensen zijn overgegaan, kan dat gebeuren. De vraag is vooral of het virus daardoor gevaarlijker wordt voor mensen.

Mutaties zorgen in 99% van de gevallen voor een zwakkere variant. Of er verandert wel iets maar dat maakt weinig uit. We zien gelukkig niet vaak dat een virus muteert en daardoor ineens heel gevaarlijk wordt. Uit voorzorg wordt dat altijd goed in de gaten gehouden.

Wat is de incubatietijd van het nieuwe coronavirus (COVID-19)?

De incubatietijd is de periode tussen het moment dat je besmet raakt en dat je ziek wordt. Bij het nieuwe coronavirus varieert de incubatietijd van 2 tot 12 dagen. Voor de zekerheid gebruiken we 14 dagen.

De incubatietijd is berekend met de gegevens van veel patiënten. Mocht er iemand melding maken van een langere incubatietijd, zou er ook sprake kunnen zijn van een onopgemerkt contact dat tussendoor plaatsvond, waardoor de incubatietijd alleen langer lijkt.

Kan iemand zonder symptomen het nieuwe coronavirus (COVID-19) overdragen?

Het nieuwe coronavirus wordt overgedragen door hoesten en niezen. Via kleine druppeltjes komt het virus zo in de lucht. Als andere mensen die druppeltjes inademen, of bijvoorbeeld via de handen in de mond, neus of ogen krijgen, kunnen zij besmet raken met het virus.

Hoe zieker iemand is, hoe meer hij hoest en/of niest en hoe meer virus hij kan verspreiden. Er zijn aanwijzingen dat iemand zonder symptomen besmettelijk kan zijn. Maar het is onduidelijk in hoeverre zij bijdragen aan de totale verspreiding van het virus. Onderzoek moet dit verder uitwijzen.

Kan het nieuwe coronavirus (COVID-19) zich ook via de lucht verspreiden?

Door hoesten en niezen komt het virus uit neus, keel of longen naar buiten. Via kleine druppeltjes komt het virus zo in de lucht. Deze druppeltjes blijven niet in de lucht zweven maar dalen snel neer. Hoe zieker iemand is, hoe meer virus hij kan verspreiden.

Er is nog geen bewijs dat het virus langere tijd in de lucht kan blijven en zich zo kan verspreiden.

Kan het nieuwe coronavirus zich ook verspreiden via voedsel?

Dit coronavirus is hoogstwaarschijnlijk van een exotisch dier in China naar de mens verspreid. Op markten worden veel verschillende diersoorten levend bij elkaar gebracht. De omstandigheden op deze markten maakt het makkelijker dat virussen van één diersoort naar een andere dier kunnen overspringen, en ook van dier naar mens kunnen overgaan.

Door mens-op-mens-besmetting heeft het virus zich vervolgens verder verspreid. Of de dieren nog een rol spelen in de overdracht in China is nog in onderzoek, de bron is ten slotte niet gevonden. Coronavirussen hebben een dier of mens nodig om 'in leven te blijven' en te groeien. Dat kan niet in voedsel.

Wat zijn de risico’s voor vroeggeboren kinderen ?

Voor zover wij weten zijn er geen kinderen overleden aan een coronavirusinfectie. Bij kinderen met een longaandoening kan het ziektebeeld ernstiger verlopen.

Zoals voor alle mensen met andere gezondheidsproblemen geldt:

houd de standaard hygiënemaatregelen in acht en blijf uit de buurt van mensen die ziek zijn. Deze maatregelen gelden overigens voor alle virussen, ook die griep en verkoudheid kunnen veroorzaken. Het is dus altijd belangrijk om deze op te volgen.

Maatregelen goed volgen:

Wat kan ik doen?

Om jezelf en anderen te beschermen tegen het nieuwe coronavirus (Covid-19) kan je volgende maatregelen toepassen, om je persoonlijke hygiëne te verbeteren:

1. Blijf thuis als je ziek bent
2. Was regelmatig je handen.
3. Gebruik elke keer een nieuw papieren zakdoekje en gooi het weg in een afsluitbare vuilnisbak.
4. Geen zakdoek? Hoest of nies in je elleboogholte

Vertraag de verspreiding van het virus:

1. Blijf zo veel mogelijk thuis.
2. Vermijd handen geven, kussen of knuffelen.
3. Wees aandachtig voor risicogroepen. Dit zijn personen ouder dan 65 jaar, diabetici, personen met hart-, long- of nieraandoeningen, personen met een verzwakt immuunsysteem, …
4. Contact tussen kinderen en ouderen is af te raden. Kinderen worden niet ernstig ziek van het coronavirus, maar kunnen het wel makkelijk verspreiden.
5. Hou voldoende afstand (1,5 meter) als je buiten bent.

Zoek mee naar een oplossing voor het coronavirus

Via FoldIt kan jij al spelenderwijs mee naar een oplossing zoeken voor de wereldwijde coronacrisis.

FoldIt is een applicatie voor op de laptop of computer. David Baker, een biochemicus aan de Universiteit van Washington, ontwikkelde de applicatie in 2008. Als gebruiker van de applicatie leer je het principe van eiwitvouwen, je verdient punten door goede oplossingen te vinden zonder basisfouten te maken. Aan de hand van de resultaten van FoldIt-spelers kunnen wetenschappers meer fundamentele onderzoeken doen naar ziektes zoals kanker.

Een nieuwe toepassing van FoldIt is een oplossing zoeken voor het beruchte coronavirus. Via de applicatie wordt er gezocht naar een eiwit dat de menselijke cellen tegen het coronavirus moet beschermen. Als deelnemer leer je eerst met eiwitten werken door enkele basispuzzels op te lossen. Daarna start het echte werk: het coronavirus bestrijden. De antwoorden van spelers met de meeste punten worden door wetenschappers onder de loep genomen als eventuele oplossing voor het coronavirus. De applicatie is in het Engels, maar spelers over de gehele wereld kunnen deelnemen.

Doe mee > https://www.iedereenwetenschapper.be/node/122431

Bronnen:

•  https://www.eoswetenschap.eu/tag/coronavirus
• https://www.coronadenktank.be/
• https://praatbox.be/ : Met Praatbox kan je videobellen met iemand waar je geen fysiek contact mee mag hebben.
• https://radio1.be/programma/de-wereld-vandaag/radioitem/wat-na-het-coronavirus-gaan-we-dan-meteen-onze-citytrips-opsouperen-hebben-we-iets-geleerd-over/15860
• https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/03/26/dirk-draulans-over-de-natuur-en-de-wereldbevolking/
• https://www.info-coronavirus.be/nl/
• https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6